محققان در انستیتوی کارولینسکا در سوئد سایکو پروتئین را در مغز شناسایی کردند که هم برای عملکرد ماده تنظیم کننده روحیه هم برای ترشح هورمونهای استرس مهم است. این یافتهها که در مجله Molecular Psychiatry منتشر شده است، نشان میدهد که پس از تجربه ضربه یا استرس شدید، برخی از افراد دچار استرس مزمن میشوند. این خطر ابتلا به بیماریهای دیگر مانند افسردگی و اضطراب را افزایش میدهد، اما هنوز مشخص نیست که چه مکانیزمی در پشت آن است یا چگونه پاسخ استرس تنظیم میشود.
گروه تحقیقاتی موسسه کارولینسکا قبلاً نشان داده بود که سایکو پروتئینی به نام p11 نقش مهمی در عملکرد سروتونین، انتقال دهنده عصبی در مغز که باعث تنظیم خلق و خو میشود، دارد. بیماران افسرده و قربانیان خودکشی سطح کمتری از سایکو پروتئین p11 را در مغز خود دارند و موشهای آزمایشگاهی با کاهش سطح p11 رفتاری مانند افسردگی و اضطراب نشان میدهند. سطح p11 در موشها همچنین میتواند توسط برخی از داروهای ضد افسردگی افزایش یابد.
مطالعه جدید نشان میدهد که p11 با تعدیل فعالیت نورونهای خاص در منطقه هیپوتالاموس در ناحیه مغز، بر ترشح اولیه هورمون استرس کورتیزول تأثیر میگذارد. از طریق یک مسیر سیگنالینگ کاملاً متفاوت که از ساقه مغز منشأ میگیرد، سایکوپروتئین p11 همچنین بر ترشح دو هورمون استرس دیگر، آدرنالین و نورآدرنالین تأثیر میگذارد. علاوه بر این، آزمایشات نشان داد که موشهایی که دچار کمبود p11 هستند در مقایسه با موشهای دارای سطح نرمال p11 با شدت بیشتری نسبت به استرس، با ضربان قلب بالاتر و علائم اضطراب بیشتری واکنش نشان میدهند.
نویسنده اول، واسکو سوزا، محقق در گروه علوم اعصاب بالینی، انستیتوی کارولینسکا میگوید: “ما میدانیم که یک پاسخ غیرطبیعی استرس میتواند افسردگی را رسوب دهد یا آن را بدتر کند و باعث اختلال اضطراب و بیماریهای قلبی عروقی شود.” “بنابراین، مهم است که دریابیم آیا ارتباط بین کمبود p11 و پاسخ استرسی که در موشها مشاهده میکنیم، در بیماران نیز دیده میشود.”
محققان بر این باورند که این یافتهها ممکن است در ایجاد داروهای جدید تأثیراتی داشته باشد. نیاز زیادی به درمانهای جدید وجود دارد زیرا داروهای ضد افسردگی فعلی در بسیاری از بیماران به اندازه کافی موثر نیستند.
پر سوینینگسون، استاد گروه علوم اعصاب بالینی، انستیتوی کارولینسکا، که تحقیق را رهبری میکند، میگوید: “یک رویکرد امیدوار کننده شامل تجویز عواملی است که بیان موضعی P11 را تقویت میکنند و آزمایشهای زیادی در حال حاضر در مدلهای حیوانی افسردگی انجام شده است. یک رویکرد جالب دیگر که نیاز به تحقیقات بیشتر دارد شامل تولید داروهایی است که مانع از شروع پاسخ هورمون استرس در مغز میشوند.”